Ukrainadagi urush G'arbni Rossiya bilan yangi voqelikka siyosiy va harbiy jihatdan moslashishga majbur qildi, ammo biz Xitoyning Arktikadagi imkoniyatlarini e'tiborsiz qoldira olmaymiz.Rossiyaga qarshi qattiq sanksiyalar uning bank tizimi, energetika sektori va asosiy texnologiyalardan foydalanish imkoniyatiga jiddiy ta'sir ko'rsatdi.Sanktsiyalar amalda Rossiyani G'arbdan uzib qo'ydi va ularni iqtisodiy inqirozdan qochish uchun Xitoyga tayanishga majbur qilishi mumkin.Pekin ko'p jihatdan foyda keltirishi mumkin bo'lsa-da, Qo'shma Shtatlar Shimoliy dengiz yo'lining (NSR) xalqaro xavfsizlikka ta'sirini e'tiborsiz qoldira olmaydi.
Rossiyaning Arktika qirg'og'ida joylashgan NSR Osiyo va Evropani bog'laydigan asosiy dengiz yo'liga aylanishi mumkin.NSR Malakka bo'g'ozi va Suvaysh kanalida 1 dan 3000 milyagacha tejaydi.Ushbu tejamkorlik hajmi bir nechta qit'alarda asosiy ta'minot zanjirlari va iqtisodiyotlarini buzgan Ever Given erga ulanishi tufayli parvozlarning ko'payishiga o'xshaydi.Ayni paytda Rossiya NSRni yilning taxminan to‘qqiz oyi davomida ushlab turishi mumkin, biroq ular 2024-yilga borib yil davomida harakatlanishga erishishni maqsad qilganliklarini aytishmoqda. Uzoq Shimol isishi bilan NSR va boshqa Arktika yo‘nalishlariga qaramlik kuchayadi.Hozirda G‘arb sanksiyalari Shimoliy dengiz yo‘lining rivojlanishiga tahdid solayotgan bo‘lsa-da, Xitoy bundan foydalanishga tayyor.
Xitoyning Arktikada aniq iqtisodiy va strategik manfaatlari bor.Iqtisodiy nuqtai nazardan, ular trans-Arktika dengiz yo'llaridan foydalanishga intilishadi va Arktikaning rivojlanishiga ta'sir qilish maqsadlarini aniq belgilab, "Qutb ipak yo'li" tashabbusi bilan chiqdilar.Xitoy strategik jihatdan yaqin tengdosh davlat sifatida dengizdagi ta'sirini kuchaytirishga intiladi, hatto o'zini "subarktik davlat" deb da'vo qilib, o'z manfaatlarini 66 ° 30' shim.2021-yil noyabr oyida Xitoy Rossiyaga Arktikani tadqiq qilishda yordam berish uchun uchinchi muzqaymoq va boshqa kemalarni qurish rejalarini e’lon qildi va Prezident Si Tszinpin va Prezident Vladimir Putin birgalikda 2022-yil fevralida Arktikadagi hamkorlikni “jonlantirish”ni rejalashtirayotganini aytishdi.
Endi Moskva zaif va umidsiz, Pekin tashabbusni o'z qo'liga olishi va Rossiya NSRdan foydalanishi mumkin.Rossiyada 40 dan ortiq muzqaymoq kemalari mavjud boʻlsa-da, hozirda rejalashtirilayotgan yoki qurilayotganlar, shuningdek, boshqa muhim Arktika infratuzilmasi Gʻarb sanksiyalari tufayli xavf ostida boʻlishi mumkin.Shimoliy dengiz yo‘li va boshqa milliy manfaatlarni saqlab qolish uchun Rossiya Xitoydan ko‘proq yordamga muhtoj bo‘ladi.Xitoy keyinchalik NSRni ishlatish va saqlashda yordam berish uchun bepul kirish va, ehtimol, maxsus imtiyozlardan foydalanishi mumkin.Hattoki, doimiy ravishda yakkalanib qolgan Rossiya Arktika ittifoqchisini shunchalik qadrlashi va juda muhtoj bo'lishi mumkinki, u Xitoyga Arktika hududining kichik qismini beradi va shu bilan Arktika kengashiga a'zo bo'lishni osonlashtiradi.Qoidalarga asoslangan xalqaro tartib uchun eng katta xavf tug'diradigan ikki davlat dengizdagi hal qiluvchi jangda ajralmas bo'ladi.
Ushbu voqeliklarga rioya qilish va Rossiya va Xitoy imkoniyatlariga qarshi turish uchun Qo'shma Shtatlar Arktikadagi ittifoqchilarimiz bilan hamkorlikni, shuningdek, o'z imkoniyatlarini kengaytirishi kerak.Sakkiz Arktika davlatidan beshtasi NATO aʼzosi, Rossiyadan tashqari barcha ittifoqchilarimiz.Qo'shma Shtatlar va bizning shimoliy ittifoqchilarimiz Rossiya va Xitoyning Yuqori Shimolda etakchi bo'lishiga yo'l qo'ymaslik uchun Arktikadagi majburiyatimizni va birgalikda ishtirokimizni kuchaytirishi kerak.Ikkinchidan, Qo'shma Shtatlar Arktikadagi imkoniyatlarini yanada kengaytirishi kerak.AQSH qirg‘oq xavfsizligi 3 ta og‘ir qutb patrul kemasi va 3 ta o‘rta arktik patrul kemasi uchun uzoq muddatli rejalarga ega bo‘lsa-da, bu ko‘rsatkichni oshirish va ishlab chiqarishni tezlashtirish kerak.Sohil qo'riqlash va AQSh dengiz kuchlarining yuqori balandlikdagi birlashgan jangovar imkoniyatlari kengaytirilishi kerak.Nihoyat, Arktikada mas'uliyatli rivojlanishni ta'minlash uchun biz tadqiqot va investitsiyalar orqali o'z Arktika suvlarimizni tayyorlashimiz va himoya qilishimiz kerak.Qo'shma Shtatlar va ittifoqchilarimiz yangi global voqeliklarga moslashar ekan, endi biz Arktikadagi majburiyatlarimizni har qachongidan ham ko'proq qayta belgilashimiz va kuchaytirishimiz kerak.
Leytenant (JG) Nidbala 2019 yilda Amerika Qo'shma Shtatlari Sohil Xavfsizlik Akademiyasining bitiruvchisi.O'qishni tugatgandan so'ng, u ikki yil davomida CGC Escanaba (WMEC-907) da soat ofitseri bo'lib xizmat qildi va hozirda Puerto-Rikoning San-Xuan porti CGC Donald Horsley (WPC-1117) da xizmat qilmoqda.
Yuborilgan vaqt: 20-dekabr-2022